Plant Praat - Zwarte Els

Elsje fiederelsje

Zet je klompjes bij het vuur, dit Oud-Hollandse liedje legt de link eigenlijk al. Klompen werden in het verleden ook gemaakt van Elzenhout.

De Zwarte Els, Alnus glutinosa ,is een boom die goed tegen natte voeten kan, je vind haar vaak in de buurt van water. Ze heeft haar verspreidingssysteem hier helemaal op afgestemd. Tijdens de eerste najaarsstorm, die met krachtig bolle wangen blaast, worden haar gevleugelde zaadjes op de warme adem van de zuidwester over het nabije water uitgestrooid.  Elk zaadje heeft een zoom waarin een beetje lucht zit.

Zo drijft ze haar nieuwe leven tegemoet. Veel heeft een Elzen zaadje niet nodig. Ze leeft in symbiose met een bacterie die tussen haar wortels leeft en zo word stikstof gebonden.

Ze is een eenhuizige boom. Dat wil zoveel zeggen als, de vrouwelijke en mannelijke katten samen wonen in huis. Gezellig toch! Nu is de tijd dat je overal de mannelijke hangende katjes ziet wapperen aan de Elzen bomen. Bij droog weer strooien ze lustig hun stuifmeel in het rond hopend dat zij een vrouwelijk katje bestuiven. De vrouwelijke katjes zitten altijd in de buurt en zijn nu nog erg klein.


Ze groeien uit tot de Elzenprop, dat is eigenlijk een kegeltje. Jawel, je leest het goed! De Els is de enige loofboom die kegels draagt.

Dus voor diegene, die de Els maar wat gewoontjes vinden en haar voor lief nemen in het Hollandse landschap, zo gewoon is deze tante niet.

In het verleden had men veel respect voor de Els. Mensen die wel eens een Els gesnoeid hebben weten het maar al te goed. Na niet al te lange tijd verkleurd het hout van de snoeiwond naar donkeroranje. Vroeger dachten de mensen dat de duivel hierachter zat. De duivel had zijn oude grootje vaak geranseld met een Elzenstok.

De arme Els heeft het moeten bekopen met een rijmpje.

Rood haar en Elzenhout

Zijn niet op goede grond gebouwd